Hướng dẫn cách phòng Phù Nhũng
Theo lương y Trần Tiểu Hy, thì phù thũng có những cách chữa trị như sau:
1. Chủ yếu uống cho thông tiểu, tiểu nhiều, dùng
TOA THUỐC
- Rễ dứa gai 1 nắm
- Rễ tranh1 nắm
Nấu hai chén nước, còn một uống xong, nấu tiếp lần hai, lần ba uống trong ngày.
Theo lương y Nguyễn Văn Phấn thì dùng cây duối lá xanh, nhám, nhiều nơi mọc hoang, có nơi trồng làm giậu, chặt ra, nếu người bệnh mập béo sẳn thì sao vàng, khử thổ. Nếu người bệnh vốn gầy gò thì không sao chế gì cả.
Mỗi lần uống 1 nắm sắc hai chén (bát, miền Bắc) còn tám phân uống lần đầu. Lại sắc tiếp uống lần hai, lần ba trong ngày.
Với duối thì uống như thế, có thể chỉ trong một ngày là xộp xuống, nước đọng trong châu thân đã bị tống hết ra ngoài.
Còn theo lương y Vương Đăng thì:
a. Nếu tay chân phù, tiểu tiện không thông thì cứ ăn mặn, uống thuốc
TOA THUỐC
- Hoắc sửu 4 lạng
- Tiểu hồi 1 lang rưõi
Hai vị hợp lại, tán bột, trước khi ăn 15 phút uống với nước gừng nấu. Thuốc trên phân ra 15 lần, ngày uống 3 lần.
b. Nếu toàn thân mạnh, tiểu tiện bình thường, và không khát nước, dùng toa “âm thũng”
TOA THUỐC
- Mộc hương 5 phân
- Hậu phát 1 chỉ
- Mộc qua 1 chỉ
- Bạch truật (sao vàng thổ) 3 chỉ
- Bạch linh 3 chỉ
- Thảo quả 1 chỉ
- Cam thảo 5 chỉ
- Còn thương 1 chỉ
- Binh lang 5 phân
- Chi tử 5 phân
- Cam thảo 5 phân
Đổ 3 chén nước, sắc còn tám phần, uống lúc còn nóng, bụng đói. Thuốc này có thể chỉ sau một lần uống đã có kết quả, uống thêm.
c. Nếu da vàng, miệng khô, khát nước, có khi tiểu tiện gần như không được vì quá nóng, nước tiểu đỏ, thì đấy là “dương thũng”.
TOA THUỐC
- Bạch truật (sao hoàng thổ) 3 chỉ
- Chi tử 1 chỉ
- Hoàng cầm 2 chỉ
- Ngũ vị 2 chỉ
- Mạch môn (bỏ tim) 2 chỉ
- Hậu phác 1 chỉ
- Ban hạ (tẩm nước gừng sao) 2 chỉ
- Trần bì 1 chỉ
- Bán hạ 2 chỉ
- Phòng đảng sâm 2 chỉ
Đổ 3 chén nước, sắc còn 8 phân uống lúc còn nóng, bụng đói.
d. Nếu đầu, mặt phù lên, chân tay lại gầy guộc thì đấy là “phong thũng” do bị phong thấp, phong hàn lâu ngày mà sinh ra, tỳ vị suy yếu, ngũ tạng bất hòa, uống ngay toa thuốc dưới đây
TOA THUỐC
- Trầm hương 5 chỉ
- Tổ tử 5 chỉ
- Đại phúc bì 5 chỉ
- Xuyên khung 2 chỉ
Chú ý: Trầm hương không thể phơi ra nắng, vì thế chỉ nên áp dụng khi tán nhuyễn để uống là phơi nắng có ba vị kia mà thôi.
Hòa chung lại uống. Thuốc chia ra sáu phần uống 2 ngày sau bữa cơm độ một giờ.
e. Nếu tay chân phù, da vàng, đại tiện bế thì dùng thuốc này để chữa trị
TOA THUỐC
- Địa cốt bì 5 chỉ
- Bạch linh bì 5 chỉ
- Ngũ gia bì 5 chỉ
- Sinh thương bì (vỏ gừng sống 5 chỉ Đại phúc bì 5 chỉ
- Tang bạch bì 5 chỉ
Cách chế:
Các vị tán nhuyễn, người lớn chia làm 15 lần, mỗi ngày uống 3 lần. Trẻ em chỉ dùng liều bằng 1/3 người lớn.
f. Nếu tay chân gầy gò, bụng phù ra, nổi gân xanh, thường bợn da, đại tiểu tiện không thông, ói khan, dùng ngay bài thuốc.
TOA THUỐC
- Đương qui 1 chỉ
- Bán hạ 1 chỉ
- Mộc hương 2 chỉ
- Tang bạch bì 1 chỉ
- Dăng tâm 1 bó
- Quế chi 1 chỉ
- Xích linh 2 chỉ
- Xích thược 1 chỉ
- Khương hoạt 1 chỉ
- Tử tô 5 phân
- Đại phúc bì 1 chỉ
- Gừng sống 3 lát
Cách chế: Đổ 3 chén (bát) nước, sắc còn 8 phân uống sau khi ăn hai
tiếng.
g. Mình phù, bụng to như chứa đầy nước, không ăn uống được, mệt thở dốc, đấy là thuộc “thủy thũng”, dùng thuốc.
TOA THUỐC
- Trạch tả 1 chỉ Hậu phác 1 chỉ
- Trúc nhự 1 chỉ Táo luân (sao) 1 chỉ
- Chích kỳ 1 chỉ
- Đậu khấu (tẩm gừng sao) 1 chỉ
- Ích trí nhân 1 chỉ
- Mộc hương 1 chỉ
- Thanh bì 1 chỉ
- Hoàng bá 1 chỉ
- Xuyên khung 8 phân
- Càng thương 8 phân
- Hoàng tinh 8 phân
- Ngô thù 1 phân
- Ma hoàng 1 phân
- Bán hạ 1 phân
Cách chế:
Vị mộc hương để riêng. Các vị kia đổ chung vào ấm, 3 chén sắc còn 1 chén (bát). Mài vị mộc hương riêng, hòa vào thuốc mà uống khi còn nóng, lúc tối. h. Nếu hai chân sưng, bụng đau, hay chóng mặt, ói nhiều vì can khí bất hòa, tỳ vị hư thì đấy là “khí thũng”, nên uống toa thuốc dưới đây.
TOA THUỐC
- Chỉ xác 1 chỉ
- Đảng sâm 3 chỉ
- Đương qui 3 chỉ
- Binh lang 1 chỉ
- Quế chi 1 chỉ
- Trần bì 1 chỉ
- Phòng phong 1 chỉ
- Kiết cánh 1 chỉ
- Xích thược 2 chỉ
- Xuyên khung 1 chỉ
- Cam thảo 5 phân
- Mộc hương 1 chỉ
Cách chế:
Đổ ba chén (bát) nước, sắc còn tám phân, uống lúc nóng, bụng đói.
i. Nếu chân tay sừng phù, thân mình lạnh thì thuộc về “thủy thũng”, do tỳ vị hư hàn, ăn vào không tiêu hóa được.
Như thế cần uống:
- Hương phụ 2 chỉ
- Hậu phác (tẩm nước gừng sao) 2 chỉ
- Mộc hương (mài với thuốc) 3 chỉ
- Chỉ thực 2 chỉ Đại phúc bì 3 chỉ
- Chư linh 2 chỉ
- Xương truật (sao gạo nếp) 2 chỉ
- Bạch truật (sao hoàng thổ) 4 chỉ
- Đăng tâm 2 bó
- Trạch tả (tẩm chuối sao) 2 chỉ
- Sa nhân 2 chỉ Phục linh 4 chỉ
- Trån bi 2 chỉ
Cách chế:
Sắc nước nhất 3 chén còn lại 8 phân. Sắc nước nhì 2 chén còn lại 5 phân. Hai nước thuốc hòa lại, chia đôi, uống hai lần sau bữa ăn một giờ.
j. Nếu thũng mà đại tiện phân đen, tiểu tiện bế, miệng nói xàm, bụng to thì đấy là “huyết thũng” uống ngay
- Bạch truật (sao cám) 4 chỉ
- Chỉ thực 3 chỉ
- Sài hồ 3 chỉ
- Thanh bì 2 chỉ
- Đương qui (rửa rượu) 4 chỉ
- Đại hoàng 4 chỉ
- Đào nhân 3 chỉ
- Phát tiên 3 chỉ
- Qué chi 2 chỉ
Cách chế: Sắc 3 chén (bát) còn lại 8 phân uống sau khi ăn xong 3 tiếng.